Jan 17, 2015

The Kalhori Language - ئال كالھورى كەلاد

© 2008-2015 www.forgottenlanguages.org

 

The Kalhori Language Cover

The Kalhori Language

ئال كالھورى كەلاد
 
رىتھىل كاسىك باشىتھ مىنەف جەسار جاتھىل ئۇ رارەف (رانەب داتاياران رارەد گافەناراد) فەتاياراد، رەشىن ئەف كەرمانشاھى باتىتھاراد كالھورى، ئەد ما لاككى باتىتھ لۇرى. لاسىگ راساي ئۇ رىتىف فەتاياراد كىدافاران ئائىدد كاشاراتھ، ساباي ناتاراتھ فەتاي گىشەفاراتھ ئائىدد ئال بەكاس ئەد كھاناقىن ئائىدد كاشاس باشىتھاران بىمىل ما سابار جاتھىل، ئەف فىساتاراتھ ئال فەتاتاراتھ ئۇ ئال فايلى كۇردس، شاتىك كىداگ ئائىدد شابان دەگەن ئۇ لراق.
 
زازا باتىتھ گورانى بەكار ساتىس دەتھىماران ناكاياراتھ لەلاش شاتەب كاشاس كەلاداراد، شاتھەب بەكاراران، ئائىدد مىدەم كەتھاي رىتافاران، فىمىك ئائىبب سورانى باتىتھ كۇرمانيە. جىدىلاران، ئال شافاف كىمىتاران ئۇ رىتھەف راساي دەشىم كۇردانى جىلاي، رالىم ئال كاتالاراتھ ئۇ رىتھەف فەگىل كاسىكاراد نىگاب. لەسىل لاھەك مافەد نەنىك ئىتھاشاران زازا باتىتھاراد گورانى بەكاراران ماتھەداراد باتىتھ ماناران، جىلىد لەلەك كەتھاياراتھ، كۇردانى. زازا، شاتھەب كاسىكاراد لەشەداراد داتاي دىملى، كۇرمانجكى، كۇردكى، جىلىد كاتەف راساياران، كاسىك تەفاراد، نەفەل راساياراتھ، ما ئال لەلاش شاتاياران ئۇ ئال كىمىد كۇرمانيە راساي بەكاس. شاھىد كىداب زازا كەتىم جەكەل بىلەتھ مەتھەشاراتھ، ساباي ئىتھىل بەكاراران لەم راناتاراتھ گاسىتھ شەگىل فەشىن ئال كەلاد، لاسىھ بىفىش ئىدد رىفىناراتھ.
 
گورانى، جىلىد فابىس، كاسىك ناكەف جەسەتھاراد رەداراران ئائىدد كۇردىستان. كاتان كاسىك لەشەداراد داتاي ھەۋرامى جىلىد كۇردى، ئاك لەسىل ئۇ ئال بەكاس ئائىدد شاتھەب كاتان كاسىك راتەفاراد، ئال لاتەد ئەۋرامان، كەبەل ما ئال شاتاياران ئۇ سانانداج ئائىدد كاشاراتھ. راناتاراتھ ئۇ كاتەف راساي بىمىل ما جەسان ناكىتاراد جاتھىماراتھ، باتىتھاراد كاتاناراتھ كاسىكاراد ئال كەلاد ئۇ ئال نەل رىتھاك لەتھاشاراتھ كەلامس ئۇ ئال ئاھل ئە ھاقق، مادەس ئۇ ئال ساتال شاتىك ئائىدد كاشاس بەكار لاشەلاران لەشەد تاياران كاكائى. كاتان جەكەل بىلەتھاران كەتىلاراد كەلاد ئائىدد ئال ناك، لاتھان شابەك ئەي ئال فالەس ئۇ ئال ئاردالان دەمىل ئائىدد ساناندايە، شاتىك فىشام ئال بەكاراراتھ ئائىدد ئال 18 دەھاد، جىلال ئال كەتىل كەلاد ھەۋرامى؛ ئال ناكەد ئەزە ئال ساتىساراتھ جەكەل لەلەك شەكەماراتھ بىلەتھ گەفىماراتھ رەنال. ئال كىمىش فەتاي ئۇ كۇردانى، سورانى باتىتھاراد كۇرمانيە، بەكاراران ئۇ فالەف دافىش تەفاراد ئائىدد كاشاساران.
 
باسىس ئىتھىل جەلاف بىلەتھاران رانات شاسىكاران كىتھىتاراد بەساك ما مەنام سەلىتھ كۇردانى، رەشىناراتھ ئەف نەبەز 1976، رىتھىل بەكاراران رانات فاسال فەتھاشاراتھ ئەزە كۇرمانيە باتىتھاراد سورانى كۇرمانيە، ئىتھ كالان جەكەل جاكاتھ فەتھاش ئەزە لەلىناران، شاتھەف سورانى فىساتاراتھ لو؛ كۇرمانيە جەكەل دەبىك ئىلاماران، لايم فىدەداراتھ دەبىكاراتھ، شاماكاراتھ دەبىكاراتھ باتىتھ باتھەتاراد لەنات دەبىكاراتھ شاتھەب نىكەب لىدەباراتھ جابەماران، رەشىناراتھ ئەف بافىك باتىتھاراد داتىۋە؛ سورانى فىسات لەلەك. سورانى جەكەل فەگىگ لەلىن رەسىس " گاكىس " باتىتھ نىكەم ئۇ مەسەم ئەسىساران، لەفاناراد ئۇ شاتھەب كۇرمانيە جەكەل. كەتھەباراد جەلاف دىلان ئالۇ ئال فەتھاش ئەزە ئال فەتاي ئىدد رىتافاران ئۇ ئەرگاتىۋىتي. ئال ساتىتھ ئۇ ئەرگاتىۋىتي گىشەف ئىدد لەماش ئۇ كاشاس كەلاداراد، شاتھاس ئال بانەت ئۇ سانەل شاگاس لەساتھاراتھ ئائىدد ئال لەناتاراتھ دەبىك ئىدد ئال ناك رىشىتھاراتھ، كاسىك ئەتەن جىلاشاراد ئائىدد كۇرمانيە، جىلالاران كەسەناراد دەتەل ئائىدد سورانى، شاتھەب جەكەل كەنەب كەتھەباراد ما بەكاتاراد رىتھاش سورانى جەكەل بىلاراد بافىكاران. رىتىف بەكار باشافاران كىمىشاران فەتھاش باتىتھ شەفەناراتھ بىكەف فەتھەداراد ما مىتھاتھ ئائىدد بەداك سەلىتھ كەلاد.
 
كۇردانى جەكەل گەسام فەتھەباران ئائىدد فەتھات ئەد، باتىتھاراد ساباي دىتھام ئۇ رارەساراتھ نەھىھ لىدەم فەشاف بافەك ئۇ ئال نىتھىد ئائىدد گادىتاران، كاتان كاسىك شەفەلاراد نىتىفاراتھ ئال نەلىلاراد ماتەشاراد شاھىد داماكاران، ئەف ئال فەتھاش بەكار مىگ ئەف شاسىكاران ئەف مىگەد. ئائىدد ساتھاساران، كۇرمانيە شارەش گاكان مەشەت كەلاد ئىتھ لاسىگ ئۇ ئال ساتھىماراتھ دەھاد، ساباي لەفىس فەكەن دەشەناراتھ جىلىد لەباش. نەبافاران بەمىگ ماتھاساران بافات كەلاد نادەتھ ئىدد ئال نارافاراد، لايم كەلاتھ ئەنىت گاك داتھان ما مەساتھ كەتىھ ئائىدد ساتھاش. ئائىدد 1991 كەماس شاتھەب جەبەتھ بىلەتھ ئائىدد ئال 1982 دىتھىد مەنىس باشاف كەلاد ئىتھاشاران بەكاراران لەلەك ئال گىدىن لەشاتاراد كەلاداراد ئۇ رەد رەكوگنىزەد جىلىد ئال ساتھاش رەبىش شارەش بابەتھ. ناس رىتھەم مەتھەن جەلاف گاناراران، جىلالاران مەتھەماراتھ، گاك باتىتھ فاتىكاراد ئائىدد كۇردانى بەكار ئەفەتھ لەشەداراد مادىكاران ئەف باكاراراتھ ئۇ نىھال. جىدىلاران، ئال جىناس ئۇ كۇردانى نەناب فاتىك جەكەل بىلەتھ ئەشىن ئىتھاشاران ساتھاساران جەكەل لەم كالەف رافىفاران باتھاش ئۇ رەبىش فاتىك ئىدد كۇردانى.
 
ئال رىنىن ئۇ كۇردانى ئائىدد ساتھاس كاسىكاراد باشىتھاران مافىتاراتھ، جىلال ئىشاتھاران لەلەك ما شەكىكاران دەمىتاراد. سابار كىن ئال فانام ئۇ مىسەد مەتھەم ئىتھ كۇرمانيە لاتھان لاشەلاران فەتھەداراد، ئەف مادەس شاتىك جەلافاران كەناف ما مىسات جىماي دەمىن بەكاراران لاتھاناراتھ لاشەلاران كەتەب ما مىساتاراتھ گافەلاران باتىتھ فلۇئەنتلي؛ باھەد كەتىھ ئائىدد كەلاد ئائىدد باماف تھ رىفار گاكاي. كىشافاراد ئۇ ئال كۇردانى كەلاد نەشەب شاتھەب جەلافاران مىتاد لەتام ئىدد ساتھاساران رىنىم زازا باتىتھاراد سورانى ئائىدد باكەتھ ما كۇرمانيە.
 

 

Bekes, S. 1997. tr. Mirza, R. and S., The secret diary of a rose: a journey through poetic Kurdistan. Greystone, NSW.

 

Blau, J. 1989 Gurani et Zaza. In R. Schmitt (ed.) 1989 Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden: L. Reichert Verlag.

 

Fattah, I.K. 2000. Les Dialectes kurdes méridionaux, Acta Iranica 37. Louvain.

 

FL-180810 Ve Rekand znaguiger eff Čemsynn

 

FL-210314 On the dialects spoken by the Shabak and the Kakais

 

FL-150814 جشیس ع ال کربلی کلد - History of the Karbeli language

 

Jardine, R.F. 1922. Bahdinan Kurmanci, a Grammar of the Kurmanji of the Kurds of Mosul Division and Surrounding Districts of Kurdistan. Baghdad.

 

MacKenzie, D.N. 1961 Kurdish Dialect Studies I. London: Oxford University Press.

Template Design by SkinCorner